แนวคิด ทฤษฎี และวิธีวิทยาการพัฒนา

การพัฒนาเป็นสิ่งสำคัญอันพึงปรารถนาของทุกประเทศ โดยเฉพาะ ประเทศกลุ่มที่กำลังพัฒนาหรือกลุ่มประเทศที่ สาม องค์ประกอบของการพัฒนามิใช่ให้ความสำคัญทางด้านมิติใดมิติหนึ่ง หากแต่ให้ความสำคัญในทุก ๆ ด้านอย่างเท่าเทียมกันเพราะการ พัฒนาเป็นมิติแห่งการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงระบบของบริบทพื้นฐานทางด้านสังคมของประเทศ ในปัจจุบันหลายๆ ประเทศได้ตระหนักถึงคุณค่าแห่งการพัฒนา โดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงสร้าง ของสถาบันต่าง ๆ โครงสร้างการบริหาร รวมทั้งขนบธรรมเนียม วิถีชีวิต อัตลักษณ์แห่งชุมชน แม้ว่าการพัฒนาจะเป็นเรื่องเฉพาะของแต่ละชาติ ในทางกลับกันสถานการณ์สังคมโลกมีความ เปลี่ยนแปลงและเจริญไปมาก ทุกคนต้องตระหนักที่จะช่วยกันพัฒนาช่วยหรือเกื้อกูลกันเพื่อ ความเจริญของสังคมโลกต่อไป แนวคิดทฤษฎีที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนามีผู้เสนอแนวคิดและแนวทางปฏิบัติมากมาย ซึ่งมีทั้งส่วนที่สัมพันธ์กันและขัดแย้งกัน

แต่อย่างไรก็ตามแนวคิดต่าง ๆ นี้จะนำเสนอให้เห็นถึง คุณค่ามิติแห่งการพัฒนา ดังนี้

1. หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

2. ทฤษฎีว่าด้วยขั้นตอนของความเจริญทางเศรษฐกิจ

3. แนวคิดตามทฤษฎีภาวะทันสมัย (Conceptualized Frame on Modernization Theory)

4. ทฤษฎีพึ่งพา (Dependency Theory)

5. แนวคิดการพัฒนาที่ว่าด้วยการกระจายรายได้ควบคู่ไปกับการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ

6. แนวคิดการพัฒนาที่เน้นความจำเป็นพื้นฐาน หรือ จปฐ. (BMN: Basic Minimum Needs Approach)

7. แนวคิดการพัฒนาว่าด้วยระบบโลก (The World – System Perspective)

8. แนวคิดการพัฒนาว่าด้วยการพัฒนาแบบยั่งยืน (Sustainable development)

อ้างอิง

เกื้อ วงศ์บุญสิน. ประชากรกับการพัฒนา. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2538.

คณะกรรมาธิการโลกว่าด้วยวัฒนธรรมและกากรพัฒนา. วัฒนธรรมอันหลากสีของมนุษยชาติ. ม.ป.ป. : ม.ป.ท.

ปรีชา เปี่ยมพงศ์สานต์. นิเวศเศรษฐศาสตร์และนิเวศวิทยาการเมือง. (พิมพ์ครั้งที่ 2) . กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2543.

เย็นใจ เลาหวนิช. “การศึกษากับการพัฒนาคุณภาพชีวิต”. วารสารการศึกษาแห่งชาติ. 14 (สิงหาคม – กันยายน 2523): 7 – 9.

ราตรี ภารา. ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพมหานคร : อักษรพิพัฒน์, 2540.

สิทธิพันธ์ พุทธหุน. สังคมวิทยาทางกมรเมืองกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคม. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, 2543.

สุรเชษฐ์ เวชชพิทักษ์. “ประมวลสาระสำคัญจากเอกสารประกอบการสัมมนา เรื่อง นโยบาย การพัฒนาประเทศ : แนวคิดการศึกษาวิจัย”. จุลสารไทยคดีศึกษา. 2 (ตุลาคม 2527): 40.

Huntington, S.P. Political Order in Changing Societies. New Haven: Yale University Press, 1971.

Remenyi, J. Development Experience in The Third World. Victoria, Australia: Deakin University Press, 1984. Todoro, M. P. Economic Development in the Third World. New York: Alpire Press, 1985.