ปัจจัย องค์ประกอบ และเงื่อนไข ที่เกี่ยวกับนโยบายสาธารณะ

นโยบายสาธารณะมีความเกี่ยวข้องกับปัจจัยองค์ประกอบและเงื่อนไขต่างๆ มากมายโดยปัจจัยและเงื่อนไขเหล่านี้มีความสัมพันธ์และส่งผลกระทบต่อกันในรูปแบบที่ซับซ้อนที่เกี่ยวข้องทั้งในด้านรูปธรรมและนามธรรม

โดยจะเห็นได้ว่า ในขั้นเริ่มต้นของกระบวนการกำหนดนโยบายนั้น ผู้ชำนาญการด้านการวิเคราะห์นโยบายอาจมีการเก็บและรวบรวมข้อมูลด้านต่างๆ และชี้ให้เห็นประเด็นปัญหาต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง หลังจากนั้น จึงมีการพัฒนาตัวเลือกและแนวทางปฏิบัติเพื่อการแก้ไขปัญหา ตลอดจนการประเมินผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากแต่ละตัวเลือก ก่อนที่จะเสนอให้ผู้ตัดสินใจนโยบายรับไปพิจารณา และในขั้นสุดท้ายผู้ตัดสินใจนโยบายจะใช้ดุลพินิจของตัวเองเพื่อตัดสินใจออกมาว่า ทางเลือกใดมีความเหมาะสมและควรได้รับการกำหนดเป็นนโยบาย (Policy Formulation) เพื่อตอบสนองต่อความต้องการหรือเพื่อแก้ปัญหาสังคมที่เกิดขึ้น

นโยบายต่างๆ ที่ถูกกำหนดออกมาเพื่อชี้นำแนวทางของการปฏิบัติเกี่ยวข้องกับสิ่งที่มีลักษณะและคุณสมบัติจิตวิสัย (Subjectivity) ซึ่งมีลักษณะเป็นนามธรรม และวัตถุวิสัย (Objectivity) ซึ่งมีลักษณะเป็นรูปธรรม ในด้านต่างๆ มากมาย โดยประเด็นสำคัญที่เกี่ยวข้องและมีบทบาทอย่างมากในการกำหนดทิศทางของนโยบาย คือ การระบุความหมายของปัญหา (Problem Definition) ซึ่งการระบุความหมายของปัญหามีความสัมพันธ์กับค่านิยม (Value) และผลประโยชน์ (Interest) ที่ผูกพันอยู่กับผู้ที่มีส่วนร่วมในกรอบนโยบายทุกฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นนักวิเคราะห์ ผู้ตัดสินใจนโยบาย และกลุ่มเป้าหมายที่เกี่ยวข้องกับนโยบาย

หลักการกับการปฏิบัตควบคู่กันไปเสมอ แต่เวลา ปฏิบัตื จริงขึ้นอยู่กับความพอใจของแต่ละฝ่ายด้วย จะแหก หรือจะ แวก จะตรง หรือ จะอ้อม มันเป็นอารมณ์ โดยส่วนมากของคนไทย

ฉะนั้น ผู้ที่มีส่วนร่วมในกรอบนโยบายทุกฝ่ายไม่ว่าจะเป็นนักวิเคราะห์นโยบาย ผู้ตัดสินใจนโยบาย และกลุ่มเป้าหมายที่เกี่ยวข้องกับนโยบาย จะต้องมีคุณธรรมจริยธรรม เห็นประโยชน์ของมวลมหาประชาชนคนในชาติ มากกว่าประโยชน์ส่วนบุคคล กลุ่มบุคคลบางกลุ่ม พวกพ้องตนเอง  และต้องเป็นผู้ที่รับผิดชอบต่อสังคมส่วนรวมอย่างแท้จริง